Fase 4 Inclusief onderzoek: Briefing en beoordeling van de offerte

Onderzoekers bij de overheid besteden onderzoek vaak uit aan onderzoeksbureaus. Als je als opdrachtgever van onderzoek een duidelijke briefing opstelt, helpt dat bureaus om een passende offerte te schrijven, dat heeft invloed op de kwaliteit van het onderzoek. In deze fase:

• stel je de briefing op en
• beoordeel je de offertes.

De ambitie is om de mate waarin een onderzoek inclusief is als vast beoordelingscriterium in een briefing mee te nemen. Tijdens de offertebeoordeling kan je dit criterium mee laten tellen in je uiteindelijke oordeel. Hiermee laat je zien dat inclusief onderzoek belangrijk is, en vraag je aan alle bureaus hetzelfde. Dit is belangrijk omdat het kan voorkomen dat - als je er als opdrachtgever niet duidelijk om vraagt - een bureau zelf geen suggesties geeft om het onderzoek inclusiever uit te voeren, uit angst dat ze daarmee misschien duurder zijn of meer tijd nodig hebben dan de concurrerende bureaus.

Hoe pak je het aan?

Je geeft in je beoordelingscriteria in je briefing aan dat je in de offerte gaat letten op de volgende punten:

• Het onderzoeksdoel sluit niet bij voorbaat relevante respondenten en uitkomsten uit. In de offertebeoordeling let je er bijvoorbeeld op of
  • Het bureau voorstelt om mensen in het onderzoek mee te nemen die vanuit een aanvullend perspectief bij het onderwerp van het onderzoek betrokken zijn. Denk bijvoorbeeld aan professionals, ervaringsdeskundigen, helpers, vrienden en/of familie.
• De steekproefsamenstelling is divers. In de offertebeoordeling let je er bijvoorbeeld op of
  • Het bureau aangeeft welke respondenten missen in de voorgestelde steekproefsamenstelling en welke consequenties dat heeft voor de resultaten van het onderzoek? Benoemt het bureau eventueel (aanvullende) maatregelen om dit te voorkomen?   

• De methode(n) zorgt/zorgen ervoor dat relevante respondenten daadwerkelijk kunnen deelnemen. In de offertebeoordeling let je er op of het bureau iets vermeldt over:
  • Toegankelijkheid: bijvoorbeeld worden mensen niet alleen per mail uitgenodigd maar als nodig telefonisch? Is de locatie die het bureau voorstelt om het onderzoek uit te voeren toegankelijk voor mensen met een beperking?
  • Bereikbaarheid: bijvoorbeeld wat stelt het bureau voor over de bereikbaarheid van de locatie of over de geschiktheid van de methode voor de beoogde respondenten? Zo is online onderzoek alleen geschikt voor mensen die digitaal vaardig zijn. Stelt het bureau voor om  de respondenten niet alleen naar hun kantoor te laten komen, maar ook om respondenten te (werven en) ondervragen op plekken waar zij zich in hun normale leven begeven (een markt, een buurthuis etc).
  • Begrijpelijkheid: bijvoorbeeld wordt de vragenlijst/vraagpuntenlijst getoetst onder de doelgroep op begrijpelijkheid? Stelt het bureau voor om  de materialen die worden gebruikt in het onderzoek te pretesten om te zien of de doelgroep ze duidelijk vindt? Abstracte concepten, beeldspraak of metaforen zijn niet voor iedereen even goed te begrijpen.

• Mensen die deelnemen aan het onderzoek herkennen zich in de vraagstelling en het eventuele beeldmateriaal. In de offertebeoordeling let je er bijvoorbeeld op of
  • Het bureau aangeeft dat ze alert zijn op stereotyperingen in beeld en tekst, en geven ze aan hoe ze dit gaan aanpakken.
  • Is de samenstelling van het onderzoeksteam voldoende divers? Kunnen respondenten zich in de interviewers herkennen?
• Het bureau staat bij de analyse open voor inzichten vanuit meerdere perspectieven. Betrekt het bureau bijvoorbeeld mensen vanuit de doelgroep en/of ervaringsdeskundigen bij de analyse van de resultaten om zo vanuit meerdere perspectieven resultaten te analyseren?
• De samenstelling van het onderzoeksteam is divers van aard en het team denkt na over haar eigen positionaliteit: zijn de perspectieven van waaruit de onderzoekers zelf denken en handelen voldoende divers?

Tips

• Houd in je budget rekening met (extra) kosten die inclusief onderzoek met zich mee kan brengen.
• Je kunt er ook aan denken om deze wegwijzer mee te sturen met je briefingsformulier, zodat onderzoekers van bureaus kunnen teruglezen welke ambities er zijn op gebied van inclusief onderzoek bij de Rijksoverheid.
• Het eindresultaat van het onderzoek moet digitaal toegankelijk zijn.