Teksten testen | CommunicatieRijk

Je schrijft je tekst om iets te bereiken bij een bepaalde doelgroep, die je tekst ook weer leest met een eigen doel. Uiteindelijk bepaalt je lezer of jouw tekst goed is.

Ontwikkel je tekst het liefst samen met je doelgroep

Wil je dat je tekst goed aansluit bij je doelgroep? Betrek die doelgroep dan al bij de ontwikkeling van je tekst. Door mensen uit je doelgroep te laten meedenken loop je minder risico dat lezers je verkeerd begrijpen of je tekst helemaal niet lezen. Je hebt ook minder kans op vragen, reacties en klachten.

Controleer je teksten grondig

Houd steeds weer goed in de gaten of je tekst aan de eisen voldoet, zeker als je samen met anderen schrijft en je verschillende versies maakt.

Deze checklists kun je gebruiken om je teksten zelf alvast te controleren:

de checklist begrijpelijke overheidsteksten (pdf)
de checklist voor een burgerbrief
de checklist voor een Kamerbrief
de checklist voor een beslisnota

AI-tool gebruiken

Je kunt ook een AI-tool gebruiken om je te helpen je tekst te beoordelen. Kijk wel eerst of dat mag binnen je organisatie. En houd er rekening mee dat AI je misschien kan helpen, maar een test met echte lezers niet kan vervangen.

Test je teksten

Heb je je tekst af? Leg je deze dan het liefst voor aan je doelgroep. Het gaat er tenslotte om of jouw lezers je tekst bruikbaar vinden. Onderzoek dus of je lezers:

gemakkelijk de informatie kunnen vinden die ze nodig hebben;
de vorm van je tekst aantrekkelijk vinden;
de taal in je tekst begrijpen en respectvol vinden.

Stappenplan tekst testen

Op de website van Gebruiker Centraal vind je een eenvoudig stappenplan om een tekst te testen: Stappenplan Test je Tekst. Ook heeft Gebruiker Centraal kennis gebundeld over het doen van onderzoek, testen en meten.

Wanneer testen?

Het is altijd zinvol om je tekst te testen, maar het is misschien niet haalbaar om dat bij elke tekst te doen. Overweeg testen in elk geval in de volgende situaties:

Je verwacht dat je doelgroep moeite heeft met lezen. Het gaat inmiddels om ruim 3 miljoen mensen in Nederland.
De tekst moet bijdragen aan een verandering in houding of gedrag.
De gevolgen zijn groot als je tekst zijn doel niet bereikt bij je doelgroep, bijvoorbeeld bij crisiscommunicatie.
Je verwacht weerstand bij je doelgroep.
Je kent de doelgroep niet goed, of je tekst is voor veel verschillende lezers bedoeld.

Evalueer bestaande teksten steeds weer

Controleer eens in de zoveel tijd of webteksten, brochures en andere teksten die lang meegaan nog actueel zijn. Is dat niet zo? Werk ze dan bij, of verplaats ze naar het archief.

Onderzoek gebruik teksten

Blijf ook onderzoeken of lezers je teksten goed kunnen gebruiken. Dat kun je als volgt doen:

Vraag de afdeling klantcontact over welke teksten ze vragen krijgen.
Informeer welke vragen mensen vaak verkeerd invullen.
Gebruik webstatistieken om te zien welke webpagina’s niet goed werken voor je doelgroep.