In deze eerste fase van het onderzoek bepaal je het probleem en het beoogde gebruik van de resultaten. Maak daarbij bewuste keuzes om je onderzoek zo inclusief mogelijk uit te voeren.

Tijdens deze eerste fase in het onderzoeksproces;

  1. Verken en benoem je het probleem dat je wil onderzoeken. Op basis van beschikbare informatie en de context maak je een inschatting of het uitvoeren van een onderzoek kan helpen bij het oplossen van dit probleem. Als dat zo is, dan formuleer je de probleemstelling van het onderzoek zo duidelijk mogelijk.
  2. Denk je ook al goed na over hoe de onderzoeksresultaten straks gebruikt gaan worden. Wat verwacht degene die de onderzoeksresultaten in de praktijk moet toepassen? Aan het bereiken van welk doel moet het onderzoek bijdragen?

Het is belangrijk om bij deze fase van een onderzoekstraject aandacht te geven aan inclusie, door bewust keuzes te maken. Probeer zoveel mogelijk mensen, situaties, kenmerken en/of omstandigheden bij het onderzoek in te sluiten. Daarbij moeten ook keuzes gemaakt worden: je kan immers niet iedereen in het onderzoek betrekken. Het is goed om deze keuzes heel bewust te maken zodat je deze later kunt verantwoorden.

Hoe pak je het aan?

  • Wees je bewust van mogelijke aannames of vooroordelen in de formulering van de probleemstelling. Verken eventueel de probleemstelling samen met mensen om wie het gaat en hun omgeving. Stel steeds expliciet je eigen aannames (zie ook Basishouding) ter discussie als onderzoeker, opdrachtgever of als projectgroep.
  • Stel jezelf steeds de vraag of er in eerdere onderzoeken aandacht is geschonken aan voor het probleem relevante mensen, situaties, en/of kenmerken?

Wat waren eventueel ‘witte vlekken’ in eerder onderzoek? En wat heb je nodig om hier beter zicht op te krijgen?

  • Betrek ook mensen bij de verkenning die met een frisse blik met je kunnen meekijken. Denk bijvoorbeeld aan ervaringsdeskundigen.
  • Werk vanuit het grotere geheel en baken het probleem niet te snel af. Beargumenteer en onderbouw vervolgens welke keuzes je maakt.

  • In bepaalde gevallen kan het nodig zijn om je in je onderzoek juist wel te richten op mensen met specifieke kenmerken en/of situaties omdat je daar nog het minst over weet. Het kan bijvoorbeeld veel informatie opleveren als je je richt op mensen waarvan bekend is dat zij de meeste moeite hebben met jouw dienst en/of product. Door je diensten en/of producten beter te maken voor de mensen die er moeite mee hebben, maak je het in veel gevallen ook beter voor andere mensen.